Stare i nowe: szklany trakt muzealny pomiędzy Szarym Klasztorem a murowanym budynkiem biblioteki klasztornej
heute offen: 10 – 17 Uhr

Historia miejsca

Wielokrotnie nagradzany zespół budynków Muzeum Pomorza w imponujący sposób łączy architekturę gotycką, klasycystyczną i współczesną. Miejsce to ma długą tradycję: w 1262 roku franciszkanie założyli tu „Szary Klasztor”, który nazywano tak ze względu na kolor szat zakonników. Niedaleko budowanego w tym samym czasie rynku wzniesiono kościół klasztorny z krużgankami i przylegającymi do niego jadalniami, refektarzami i dormitoriami.  W okresie reformacji klasztor został rozwiązany, a w jego zabudowaniach otwarto szkołę i przytułek.

Przegląd chronologiczny

1262 r.
Założenie klasztoru franciszkanów („Szary Klasztor”)

1270/1280 r.
Budowa kościoła klasztornego, w późniejszym okresie kolejne budynki, w tym zabudowania klasztorne (1. połowa XIV wieku) i biblioteka klasztorna (koniec XV wieku)

1556 r.
Rozwiązanie klasztoru    

od 1561 r.
Szkoła miejska we wschodnich zabudowaniach klasztornych

od 1564 r.  
Przytułek w zachodnich zabudowaniach klasztornych

1757 r.
Likwidacja prezbiterium, remont nawy

1789–95 r.
Rozbiórka dawnego kościoła klasztornego       

1793–97 r.
Wzniesienie nowego budynku szkoły miejskiej („Quistorpbau”)

1800 r.
Przebudowa biblioteki klasztornej

1819/27 r.
Rozbiórka zachodniego skrzydła klasztoru wykorzystywanego jako przytułek

1834–1928 r.
Żłobek w dawnej bibliotece klasztornej

1843–45 r.
Budowa nowego przytułku dla ubogich („Hospital zum Grauen Kloster”)

1870 r.
Wyprowadzka gimnazjum z budynku projektu Quistorpa, otwarcie tu szkoły ponadpodstawowej dla chłopców

1929–99 r.
Muzeum w bibliotece klasztornej i w budynku klasztornym

1945–81 r.
Szkoła podstawowa dla chłopców III, później Heinrich-Heine-Schule, w budynku Quistorpa

1981–98 r.
Dzienny ośrodek opieki w budynku Quistorpa

1996 r.
Fundacja Założycielska Muzeum Pomorza

1998 r.
Rozpoczęcie renowacji i rozbudowy budynków muzealnych przez architektów Sunder-Plassmann z Kappeln

2000 r.
Otwarcie Galerii Sztuki Muzeum Pomorza w budynku Quistorpa

2005 r.
Otwarcie Muzeum Pomorza

Szary Klasztor

Przytułek dla ubogich mieszczący się we wschodniej części klasztoru został odbudowany w latach 1843–45.  Po II wojnie światowej został udostępniony dla uchodźców, wypędzonych i osób starszych, a po dalszej odbudowie w 1970 roku był używany jako dom starców aż do 1999 roku. Dawniej nieatrakcyjny dziedziniec wewnętrzny jest obecnie sercem budynku, wypełnionym światłem wpuszczanym tu przez szklany dach.  

Na potrzeby wystaw poświęconych historii Pomorza w piwnicy odnowiono imponujące, masywne sklepienie. Na piętrze zachował się oryginalny układ cel mieszkalnych domu dla ubogich i starców, w których dziś znajdują się pomieszczenia wystawowe. Aby umożliwić ekspozycję unikalnej tapiserii Croya, stworzono specjalną, zaciemnioną salę o wysokości dwóch pięter.

Trakt Muzealny

Na tyłach Szarego Klasztoru znajduje się wypełniony światłem, wysoki na osiem metrów i długi na 74 metry łącznik, zwany Traktem Muzealnym. Jest to przestronne pomieszczenie o przeszklonej, stalowej konstrukcji pokrytej dachem motylkowym. Architektom ze studia Sunder-Plassmann udała się rzecz niezwykła: oto nowoczesny Trakt łączy istniejące historyczne budynki w jeden spójny kompleks, nie pozbawiając ich przy tym niezależności i tożsamości. Sam Trakt służy jednocześnie jako miejsce organizacji rozmaitych wydarzeń.

Biblioteka klasztorna

Późnogotycki budynek Biblioteki Klasztornej z czerwonej cegły przylega do Traktu Muzealnego. Długo był nazywany „Domem Zwierzchnika”, ponieważ uważano, że taką właśnie funkcję pełnił w dawnym opactwie. Budynek, w którym obecnie prowadzona jest muzealna działalność edukacyjna i pedagogiczna oraz warsztaty i w którym znajdują się również pomieszczenia administracyjne, został wzniesiony pod koniec XV wieku.

Po reformacji budynek był przez pewien czas wykorzystywany jako budynek szkolny. W 1929 roku przeniosło się do niego miejscowe muzeum historyczne. Po kilku remontach – w latach 1955/56 i 1977/81 – zachowały się jedynie niewielkie pozostałości pierwotnego charakteru tego miejsca. Należą do nich niezwykle nietypowe figury z terakoty, które odsłonięto podczas instalacji klatki schodowej w latach 1977/81. Powstałe około 1300 roku, a w późniejszym okresie pozbawione głów figury stoją dziś w późnogotyckich niszach.

Budynek zgromadzenia klasztornego

W sąsiedztwie Biblioteki Klasztornej znajduje się dawny budynek zgromadzenia franciszkanów, który od 1950 roku zajmowało Muzeum Miejskie w Greifswaldzie. Średniowieczne piwnice, sklepienia i odcinki ścian z początku XIV wieku są zintegrowane z wydłużonym nowym budynkiem z cegły. Na czas budowy Galerii Romantyzmu eksponowane są tu ulubione eksponaty naszych odwiedzających.

„Quistorpbau"

Na fundamentach kościoła klasztoru franciszkanów, który został rozwiązany w 1556 roku, w latach 1793–97 wybudowano szkołę według planów malarza i architekta Johanna Gottfrieda Quistorpa, który był nauczycielem rysunku Caspara Davida Friedricha. W rozbudowanym w 1846 roku budynku w latach 1981–98 funkcjonowało przedszkole.  

W 2000 roku otwarto tu Galerię Sztuki, która obecnie jest przekształcana w Galerię Romantyzmu.

Zespół budynków uzupełniają ogrody.